ما همه ساله طبق آداب و رسوم پیشینیان خود در تاریخ ایران شب یلدا را به عنوان بلند ترین شب سال جشن می گیریم
در واقع شب یلدا به عنوان طولانی ترین شب سال از غروب سی ام آذر ماه شروع می شود و تا سحراول دی ماه ادامه دارد در این شب همه اعضای فامیل دور هم جمع می شوند سفره یلدا را تزئین می کنند به شعر خوانی و قصه گویی می پردازند و خوراکی های مخصوص شب یلدا را می خورند.
معنی واژه های یلدا و چله:
یلدا واژه سریانی است به معنی زایش و تولد و چون بعد از شب یلدا روز ها کم کم طولانی تر می شوند آن شب را شب تولد خورشید می دانند. دلیل ورود واژه سریانی به ایران هم می توان از زمان روم باستان و کوچ مسیحیان به سرزمین ایران دانست.
شب چله هم از گاه شمار ایران قدیم می آید در تقویم ایرانی به علت اهمیت کشاورزی و دامپروری تغییرات موسمی از اهمیت برخوردار بودند.کلا دو چله مهم در سال وجود دارد چله تابستان که از اول تیر شروع می شود و چله زمستان که با شروع سرما وچله بزرگ می نامیدند و 20 روز بعد را چله کوچک و بعد از آن کم کم هوا رو به گرما می رود. پس شب قبل از شروع چله بزرگ ، شب چله نام دارد.
علت جشن گرفتن شب یلدا این است که بعد از آن کم کم روز طولانی تر می شود پس غلبه روشنایی و نیکی برتاریکی و اهریمن صورت می گیرد .
آداب و رسوم شب یلدا
آتش روشن کردن و جمع شدن دور آن از گذشته تا کنون به صورت کرسی و بخاری وجود دارد علت آن این است که آتش نماد خورشید و روشنایی بود و اهریمن و پلیدی را دور نگه می داشت.
قصه گویی و مثل گویی و فال حافظ و شاهنامه خانی
از قدیم شب های طولانی و جمع های خانوادگی مرسوم بود که بزرگ تر های فامیل به مثل گویی و قصه گویی می پرداختند اغلب این قصه ها درباره دیو ها ، پریان و… به صورت افسانه بودند و واقعیت نداشتند. همین طور در کنار هم فال حافظ می گرفتند و با توجه به مضمون عرفانی و عاشقانه ی اشعار حافظ اکثر فال ها امیدوارکننده می شود.
متاسفانه چیزی که امروزه رو به فراموشی می رود شاهنامه خوانی در شب یلداست. در گذشته داستانهای حماسی شاهنامه در این شب و شب های دیگر زمستان به صورت نقالی خوانده می شد.
سفره شب یلدا
از جذاب ترین بخش های شب یلدا سفره ی رنگین آن می باشد در گذشته سفره‌ای به نام میَزد پهن می‌کرد ند و در آن انواع میوه های پاییزی و میوه های خشک و آجیل و برگه و تنقلات و… می گذاشتند. علاوه بر آن بر روی میَزد ، عطردان، آتشدان، بخوردان و بَرسَم می گذاشتند . بَرسَم برای دعا‌خوانی است از جنس شاخه یک گیاه خاص و یا برنجی ویا نقره ای ساخته می شد.
انار میوه اصلی شب یلدا ست و به عنوان یک میوه قرمز رنگ نماد خورشید است. و به دلیل دانه های فراوان آن نماد برکت و روزی هم هست و خوردن آن در شب یلدا باعث افزایش برکت و باروری می شود.
هندوانه به عنوان یک میوه تابستانی یکی دیگر از میوه های سفره شب یلداست و از قدیم معتقد بودند خوردن آن باعث می شود در طول فصل زمستان احساس سرما نکنند و بیمار نشوند. همچنین هندوانه از میوه های قرمز رنگ و پر دانه است. و نماد خورشید و باروری می باشد. از دیگر میوه های پاییزی مانند پرتقال، سیب، خرمالو، کدو، لبوو… می توان نام برد.
آجیل شب یلدا شامل فندق، پسته، بادام، توت خشک، کشمش و برگه زرآلو و… می باشد
امروزه پشمک، باسلق و شیرینی هم به سفره یلدا اضافه شده است.
نکته هایی برای سفره یلدا:
سفره یلدا را روی زمین پهن کنید تا اصالت و صمیمیت قدیم آن حفظ شود اگر می توانید کرسی درست کنید که عالی می شود.
سماور و چای زعفران در استکان کمر باریک و سینی مسی به سفره شما حس و حال سنتی می دهد.
نور شمع و بوی عود به فضای شعر و داستان شما حس خوبی خواهد بخشید.
میوه ، آجیل و نتقلات را در ظروف بلوری رنگی بریزید تا جلوه ای زیبا به خود بگیرد.
برای بچه ها ژله درست کنید تا از خوردن آن لذت ببرند.
بعضی ها با حکاکی بر روی پوست میوه های سفت مثل هندوانه، آن را تزیین می کنند.
به طور کلی ساده بگیرید تا با زیاده روی در تجملات صمیمیت شب یلدا از بین نرود.
سنت شب یلدا
از دیرباز مردم شهرهای مختلف ایران با توجه به اقلیم و خوراکی های منطقه خود آداب و رسوم مخصوص به خود را در شب چله دارند که هر کدام از آنها جالب و شنیدنی است .
کارت پستال یلدایی
امروزه کسانی که نمی توانند حضوری به دیدار هم بروند برای تبریک شب یلدا کارت پستال به هم می دهند. می توانند خودشان به صورت دستی آن را بسازند یا به صورت چاپی آماده بخرند یا به صورت دیجیتال از طریق اینترنت و تلفن همراه برای دیگران ارسال کنند.
لباس های یلدایی
در چند سال اخیر پوشیدن لباس هایی با تم یلدا به رنگ قرمز و سبز و با المان هایی همچون هندوانه و انار دربین مردم مخصوصا بچه ها رایج شده و خانواده ها سعی می کنند برای کودکان خود لباس با حال و هوای یلدایی تهیه کنند. تولید کنندگان پوشاک کودکان هم با طراحی و تولید این نوع لباس ها با هم به رقابت می پردازند حتی گاهی لباس یلدایی برای تمام اعضای خانواده به صورت ست لباس یلدایی تولید و عرضه می شود و مورد استقبال قرار می گیرد.
همین طور اکسسوری های یلدایی همچون تل و گلسر برای دختر بچه ها و پاپیون برای پسرها با طرح های انار یا هندوانه یا رنگ های قرمزدر فروشگاه اینترنتی لباس بچه گانه به فروش می رسد. اکسسوری هایی همچون انگشتر و گردنبند و گوشواره و دست بند با المان های انار و هندوانه هم در بازار موجود است. و شما می توانید با سر زدن به سایت لباس کودک کیان کیدز از این اکسسوری های جذاب دیدن و وبا توجه به نیاز خود خریداری کنید.